Retencja wód jest szczególnie ważna w dobie zmian klimatu, powodujących coraz częstsze susze, powodzie, a nawet katastrofy ekologiczne. Zwiększanie retencji jest działaniem, które w znaczący sposób ogranicza wpływ tych negatywnych zjawisk na środowisko, o czym opowiadał Przemysław Sobiesak – ekspert Wód Polskich, uczestnik panelu poświęconego zasobom wodnym.

Retencja wód była jednym z tematów Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który zgromadził przedstawicieli administracji państwowej, samorządowej, uczelni wyższych, biznesu oraz organizacji pozarządowych. Jednym z dyskutantów, którzy wzięli udział w panelu pn. „Zasoby wodne” podczas XV Europejskiego Kongresu Gospodarczego 26 kwietnia 2023 roku w Katowicach, był Przemysław Sobiesak, Dyrektor Departamentu Przygotowania i Realizacji Inwestycji w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie.

Jak podkreślił Dyrektor Sobiesak, pro-retencyjne inwestycje Wód Polskich są realizowane w oparciu o dokumenty planistyczne, które z jednej strony przechodzą proces konsultacji społecznych – będąc odzwierciedleniem oczekiwań społeczeństwa – z drugiej strony, uwzględniając element środowiskowy.

- W oparciu o planistykę, Wody Polskie opracowują Program planowanych inwestycji w gospodarce wodnej. Jest on sporządzany na podstawie planów oraz aktualizowany corocznie w miarę przybywania potrzeb społeczno-gospodarczych. Jeszcze 4 lata temu nasz wykaz zawierał 300 inwestycji do realizacji. Dziś jest to ponad 1800 przedsięwzięć! Są to projekty wielofunkcyjne, a priorytet realizacyjny stanowią działania zwiększające bezpieczeństwo wodne mieszkańców. – powiedział Przemysław Sobiesak.

Ekspert Wód Polskich zaznaczył, że w procesie inwestycyjnym, poza działaniami technicznymi, niezbędna jest edukacja wodna, nie tylko dzieci i młodzieży, ale również dorosłych, tak by uwzględnić umiejętność zrównoważonego zarządzania wodą. Dotyczy to m.in. rolników i działań z zakresu małej retencji, pozwalających na opóźnianie spływu wody i zatrzymanie jej w zlewni.

- W Wodach Polskich przygotowaliśmy założenia do Programu Kształtowania Zasobów Wodnych. W ich ramach prowadzimy działania utrzymaniowe i zadania inwestycyjne dla modernizacji infrastruktury hydrotechnicznej. Odtwarzanie jazów i zastawek wpływa na zwiększenie retencji korytowej oraz gruntowej – przez odbudowę zasobów wodnych możemy przeciwdziałać suszy. Sprzyja to rolnictwu, a także środowisku naturalnego, gdyż w ten sposób możemy np. nawadniać kompleksy leśne. Aktualnie mamy ponad 100 zadań w toku. – podkreślił Dyrektor Sobiesak.

Ekspert Wód Polskich przedstawił również propozycje Wód Polskich dotyczące rewitalizacji rzeki Odry i zwiększenia jej odporności na skrajne zjawiska klimatyczne, tak jak susze, powodzie i klęski ekologiczne.

- Pamiętajmy, że Odra została silnie przeobrażona przez człowieka ponad 200 lat temu, dlatego musimy w zrównoważony sposób gospodarować tą rzeką. Zwiększenie retencji wód możemy uzyskać przez zastosowanie odpowiedniej zabudowy hydrotechnicznej, by nadać rzece równowagę hydrodynamiczną. Nadanie właściwych łuków rzece za pomocą systemu ostróg sprawi, że wleczone rumowisko nie będzie się odkładać, powodując wypłycenia, które stanowią zagrożenie, nie tylko dla żeglugi, ale przede wszystkim powodziowe. Tzw. miejsca limitujące ograniczają ruch lodołamaczy oraz są predysponowane do powstawania zatorów lodowych w okresie zimowym, które powodują powodzie zatorowe. Ponadto, możemy budować stopnie wodne, które pomogą zmniejszyć erozję koryta rzeki i jednocześnie zwiększyć retencję korytową. Odbudowa zasobów wodnych Odry nie tylko uczyni ją odporniejszą na suszę, ale też atrakcyjniejszą turystycznie, na czym skorzysta region. Chcę dodać, że koncentrujemy się nie tyle na Odrze, co na inwestycjach w całej jej zlewni. Gromadzenie wody w całej zlewni pozwoli zasilić Odrę w okresach niedoboru wody w jej korycie. Może być to pomocne w ograniczeniu zjawiska zakwitania złotych alg. Pamiętajmy, że katastrofa nastąpiła w okresie długotrwałej niżówki. – zaznaczył Przemysław Sobiesak.

Na zakończenie panelu Przemysław Sobiesak podsumował, że Wody Polskie wspierają inicjatywy wszelkich podmiotów, które mają na celu zatrzymywanie wody tam gdzie spada.

- Rozwój retencji to zwiększenie bezpieczeństwa wodnego i skuteczne przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom zmian klimatu. Należy przechwytywać wody opadowe i wykorzystywać je. Dzięki temu ograniczamy choćby problem przeciążenia kanalizacji i zrzutów silnych ładunków zanieczyszczeń do rzek. Jesteśmy gotowi na współpracę z każdym, kto chce zwiększać retencję wód w naszym kraju. – zakończył Dyrektor Sobiesak.

Więcej informacji: https://www.eecpoland.eu/2023/pl/panel/5816.html